De verslaving aan busyness en stress!
Fotocredits: iStock Images
Wat is de echte reden waarom je uitgeput bent, en hoe kunnen we daaruit ontsnappen?
We leven in een wereld die draait om snelheid, prestaties en constante prikkels. Toch, ondanks technologische vooruitgang en toenemende kennis over welzijn, voelen velen van ons zich chronisch uitgeput. De oorzaak van deze uitputting ligt dieper dan enkel fysieke vermoeidheid. Velen zitten vast in een vicieuze cirkel van emotionele en mentale uitputting.
De verborgen oorzaak van uitputting: een diepgeworteld patroon van alertheid en zelfverwaarlozing
Uitputting is zelden alleen fysiek. Vaak is het een complex web van mentale en emotionele factoren die voortkomen uit een onbewuste ‘verslaving’ aan drukte. Vraag iemand vandaag de dag hoe het gaat, dan is het antwoord vaak “druk, druk, druk”. Dit patroon is geen bewuste keuze, maar een automatische respons die diep in onszelf geworteld is. Het ontstaat vaak als een strategie om controle te houden, aandacht te krijgen of pijnlijke, onderliggende gevoelens te vermijden. De Engelse term is ‘busyness’, welke ik ook verder zal gebruiken.
Wat wordt bedoeld met ‘busyness’ ?
Met ‘busyness’ wordt bedoelt dat veel mensen een onbewuste neiging hebben om in situaties te blijven waarin het zenuwstelsel voortdurend geactiveerd is. Dit kan zich manifesteren in:
· Altijd bezig zijn: Het vermijden van rust door constant werk, sociale verplichtingen of andere activiteiten op te zoeken. Wanneer iemand geen momenten van stilte of reflectie toelaat kan een interne staat van verwarring of onrust ontstaat.
. Over presteren: De behoefte om altijd nuttig of productief te zijn, vaak vanuit een diepgewortelde overtuiging dat je anders niet waardevol bent.
· Voortdurende alertheid: Het gevoel dat je altijd ‘aan’ moet staan, bijvoorbeeld om onverwachte problemen te voorkomen of te controleren. Dat er altijd iets urgents opgelost moet worden, wat een constante druk en spanning veroorzaakt.
· Emotionele intensiteit: Situaties waarin emoties zoals frustratie, boosheid of spanning een constante rol spelen, omdat ze onbewust vertrouwd voelen. Men voelt zich emotioneel betrokken voelt bij problemen, bijvoorbeeld door kleine tegenslagen te zien als grotere uitdagingen dan ze zijn.
Veel mensen herkennen zich in termen als ‘altijd druk zijn’, ‘geen tijd nemen voor rust of ontspanning’, ‘de behoefte voelen om alles onder controle te hebben’ en ‘altijd alert zijn op wat er mis zou kunnen gaan’.
Waarom voelt druk bezig zijn als controle?
Voor veel mensen kan constant bezig zijn een manier zijn om:
Angst te vermijden: Stilte of rust kan ongemakkelijk voelen, omdat het ruimte geeft aan ongewenste gedachten of emoties.
Voorspelbaarheid te creëren: Door je aandacht te richten op taken en verantwoordelijkheden, voelt het alsof je controle hebt over je leven, zelfs als dat slechts een illusie is.
Zingeving te ervaren: Activiteit en productiviteit worden vaak gekoppeld aan een gevoel van waarde of zelfrespect.
Constant bezig zijn kan paradoxaal genoeg ook een vorm van chaos veroorzaken. Het zenuwstelsel blijft voortdurend actief, waardoor je lichaam en geest nooit volledig kunnen ontspannen. Het gebrek aan echte rustmomenten zorgt ervoor dat de onderliggende onrust nooit echt wordt aangepakt. Dit leidt tot een vicieuze cirkel waarin drukte wordt ingezet om chaos te beheersen, terwijl het in werkelijkheid juist bijdraagt aan uitputting.
Hoe ontstaat busyness?
Voor veel mensen begint deze dynamiek in hun jeugd. Ze groeien op in een omgeving waarin hun waarde wordt afgemeten aan prestaties, gedrag of het vermogen om te voldoen aan verwachtingen. Kinderen leren impliciet dat stilstand gelijkstaat aan luiheid en dat alleen actief en productief zijn acceptabel is. Het resultaat is een diepgewortelde overtuiging dat rust of zelfzorg gelijkstaat aan zwakte of falen.
Fotocredits: iStock Images
De interne dialoog
De interne dialoog die rust als zwakte ziet, manifesteert zich in tal van dagelijkse situaties. Hier zijn enkele veelvoorkomende voorbeelden en hoe deze bijdragen aan uitputting:
Op het werk:
Gedachte: "Ik kan geen nee zeggen tegen deze extra taak, anders vinden ze me onbetrouwbaar."
Gedrag: Je neemt steeds meer werk aan, zelfs als je agenda al overvol is. Dit leidt tot langere werkdagen, gemiste pauzes en het gevoel constant achter de feiten aan te lopen.
Gevolg: Je wordt steeds vermoeider en raakt geïrriteerd omdat je eigen behoeften genegeerd worden.
In sociale relaties:
Gedachte: "Ik moet altijd bereikbaar zijn, anders denken mensen dat ik ze niet belangrijk vind."
Gedrag: Je antwoordt onmiddellijk op appjes of telefoontjes, zelfs als je eigenlijk behoefte hebt aan rust of slaap.
Gevolg: Je voelt je overweldigd en krijgt het idee dat je nooit tijd voor jezelf hebt.
Zelfzorg en ontspanning:
Gedachte: "Ik kan nu niet ontspannen, want er is nog zoveel te doen."
Gedrag: Je blijft doorgaan met huishoudelijke taken, administratie of werk, terwijl je lichaam signalen afgeeft dat het rust nodig heeft.
Gevolg: Je mist de kans om fysiek en mentaal te herstellen, wat op de lange termijn leidt tot uitputting.
Gezondheid:
Gedachte: "Ik heb geen tijd om naar de dokter te gaan, het is vast niets ernstigs."
Gedrag: Je negeert signalen van je lichaam en stelt medische zorg uit, wat kleine problemen kan verergeren.
Gevolg: Fysieke klachten stapelen zich op, wat bijdraagt aan je algehele uitputting.
In relaties met kinderen of partner:
Gedachte: "Ik moet sterk blijven voor mijn gezin; ze mogen niet zien hoe moe ik ben."
Gedrag: Je blijft taken en verantwoordelijkheden op je nemen zonder hulp te vragen, ook al voel je je overweldigd.
Gevolg: Je voelt je niet gezien en erkend, wat frustratie en emotionele afstand creëert in je relaties.
Deze interne stem blijft ons aanzetten om door te gaan, zelfs als we over onze grenzen gaan. Het zenuwstelsel reageert hierop door in een constante staat van alertheid te blijven, wat bekend staat als een ‘fight-or-flight’ modus.
Hoe herken je deze interne dialoog?
Het herkennen van de interne dialoog is cruciaal om deze te doorbreken. Dit kan door:
Je gedachten te observeren: Schrijf gedurende een week op welke gedachten je hebt in situaties waarin je je uitgeput voelt. Dit kan patronen blootleggen, zoals perfectionisme of de behoefte om controle te houden.
Signalen van je lichaam te erkennen: Uitputting gaat vaak gepaard met lichamelijke symptomen zoals gespannen spieren, hoofdpijn, of slaapproblemen. Deze signalen kunnen wijzen op een onderliggende interne strijd.
Reflecteren op je keuzes: Vraag jezelf af waarom je bepaalde dingen doet. Is het omdat je echt wilt, of omdat je bang bent voor wat anderen zullen denken?
De gevolgen van de interne dialoog
Deze interne dialoog heeft verstrekkende gevolgen voor zowel lichaam als geest:
Chronische stress: Het zenuwstelsel krijgt geen tijd om te herstellen, wat leidt tot aanhoudende spanning, een verhoogde hartslag, en overproductie van stresshormonen zoals cortisol.
Fysieke uitputting: Constante alertheid en spanning eisen hun tol op het lichaam. Dit kan leiden tot slaapproblemen, verminderde energie en een verhoogde kans op ziekten zoals burn-out, hart- en vaatziekten en auto-immuun problemen.
Mentale uitputting: De constante zelfkritiek en prestatiedruk kunnen gevoelens van angst, depressie en een laag zelfbeeld versterken. Je voelt je nooit goed genoeg, ongeacht hoe hard je werkt.
Emotionele afstand: Het continu najagen van productiviteit maakt het moeilijk om te verbinden met jezelf en anderen. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid en disconnectie, zowel in persoonlijke relaties als op het werk.
Cyclisch gedrag: Omdat de interne dialoog je aanmoedigt om door te gaan, zelfs wanneer je uitgeput bent, raak je verstrikt in een vicieuze cirkel van overbelasting en zelfverwaarlozing.
Relatieproblemen: De druk om ‘alles te doen’ kan relaties belasten, omdat je minder energie en aandacht overhoudt voor je dierbaren.
Verminderde productiviteit: Paradoxaal genoeg leidt de voortdurende drang om productief te zijn juist tot een afname van je werkvermogen en concentratie.
Hoe externe factoren dit versterken
Hoewel de kern van dit probleem intern ligt, spelen externe factoren een versterkende rol. Sociale media creëren een cultuur van constante vergelijking en onrealistische verwachtingen. Werkdruk en maatschappelijke normen moedigen een ‘altijd-aan’-mentaliteit aan, waarbij rust als luxe wordt gezien in plaats van een noodzaak.
Hoe herken je deze patronen?
De volgende signalen kunnen erop wijzen dat je onbewust verslaafd bent aan drukte, of te wel busyness:
Je voelt je ongemakkelijk in rust of stilte en zoekt constant naar afleiding.
Je hebt moeite om nee te zeggen, zelfs als je al overbelast bent.
Je voelt je vaak opgejaagd, zelfs als er geen directe reden voor is.
Je merkt dat je emoties intens en overweldigend kunnen zijn, wat leidt tot impulsief gedrag.
Deze patronen houden een voortdurende stressrespons in stand, waardoor je lichaam en geest uitgeput raken.
Hoe kun je dit patroon doorbreken?
Herstel begint met bewustwording! Verder kunnen de volgende adviezen helpen om een eerste stap richting herstel te zetten.
Herken wat er onder de drukte ligt: Vraag jezelf af waarom je constant bezig bent. Probeer te ontdekken welke gevoelens je probeert te vermijden. Identificeer de situaties, mensen of gedachten die je in een staat van constante alertheid brengen. Kortom, herken je triggers.
Introduceer bewust rust: Plan momenten van stilte, reflectie of ontspanning, ook al voelt dat in het begin ongemakkelijk. Dit helpt je zenuwstelsel om terug te keren naar een ontspannen staat.
Stel jezelf de vraag wat écht belangrijk is: Zijn al die taken en verantwoordelijkheden noodzakelijk, of dienen ze vooral om je een gevoel van controle te geven?
Stop met zelfbeschuldiging: Accepteer dat je niet faalt omdat je moe bent, maar dat je lichaam en geest vragen om herstel. Zie dit als een kans om een gezondere balans te vinden.
Zoek ondersteuning om dieper inzicht te krijgen in je patronen.
De REAKIRA Herstelacademie: een integrale oplossing
Bij de REAKIRA Herstelacademie staat niet alleen herstel, maar ook duurzame persoonlijke groei centraal. Onze programma’s zijn erop gericht om diepgewortelde patronen te herkennen en te doorbreken en een balans te vinden tussen lichaam, geest en omgeving, zodat drukte niet langer een vlucht wordt, maar rust en welzijn de basis vormen voor een authentiek leven. Samen werken we aan herstel en een toekomst waarin je niet alleen functioneert, maar écht floreert. Van overleven, naar écht leven.
Voor meer informatie neem contact met ons op.
Gezonde groet,
Jeroen de Jong, PhD
Founder / Algemeen Directeur