Preventie: een nieuwe benadering voor duurzaam welzijn

De illusie van korte termijnoplossingen

In de huidige "Trembling Twenties" — een tijdperk gekenmerkt door snelle technologische veranderingen, stijgende werkdruk en maatschappelijke onzekerheden — kiezen veel werkgevers voor workshops en coaching trajecten als stap naar preventie en vitaliteit. Thema’s zoals bijvoorbeeld Energiemanagement, Mentale (Veer)Kracht, Mindfulness, Weerbaarheid, Persoonlijke Effectiviteit (vaardigheidstrainingen op het gebied van communicatie, timemanagement en feedback geven) en Work-Life Balance klinken aantrekkelijk, zijn populair en beloven op korte termijn verlichting voor werknemers. Echter, leiden deze interventies ook tot een duurzaam resultaat, of vraagt de huidige tijd toch écht iets anders van werkgevers om hun organisaties veerkrachtiger te maken?

De beperkingen van deze interventies

Veel van deze interventies richten zich op individuele of groeps- gedragsverandering zonder aandacht te hebben voor:

➰ Betekenisverlening. Dit gaat over het ontdekken en begrijpen van de patronen die je leven vormgeven, zowel in het overleven als in het groeien. Het proces begint met introspectie: bewust stilstaan bij je (lichamelijke) gevoelens en emoties. Door aandacht te schenken aan fysieke gewaarwordingen, zoals lichaamshouding, ademhaling, spierspanning en hun verband met emoties en gedachten, vergroot je je bewustzijn van hoe je lichaam reageert op stress en emoties, zoals angst.

➰ De Taal van het Lichaam Begrijpen. Ons lichaam is een opslagplaats voor sensaties, emoties en herinneringen. Door te focussen op waar spanning of blokkades zich in het lichaam bevinden, kun je ontdekken welke emoties of herinneringen hiermee samenhangen. Het onderzoeken van deze signalen biedt inzichten in onverwerkte emoties en (oude) trauma’s, waardoor deze op een gezonde manier geïntegreerd kunnen worden. Dit proces helpt bij het creëren van een coherent levensverhaal en verbindt het lichaam met de geest.

➰ Integratie van Ervaringen. Betekenisverlening omvat meer dan alleen het begrijpen van wat je voelt. Het gaat ook om het begrijpen waarom je iets voelt en hoe dit je gedrag en welzijn beïnvloedt. Door emoties en lichamelijke ervaringen te koppelen aan specifieke levensgebeurtenissen, ontstaat een diepere verbinding tussen cognitief bewustzijn en lichamelijke gewaarwordingen. Deze integratie bevordert zelfkennis, zelfacceptatie en een algeheel gevoel van welzijn.

➰ Het omarmen van integrale perspectieven. Verkennen van verschillende benaderingen van gezondheid en welzijn—lichamelijk, emotioneel, mentaal en spiritueel, en hoe ze met elkaar verbonden zijn. Naar je leven kijken vanuit de persoonlijke innerlijke dimensie, de persoonlijke uiterlijke dimensie (dit betreffen biologische processen, de microbiële gemeenschap in het lichaam, vooral in de darmen, voeding, hormonen, gedrag, leefstijl en fysieke conditie), de collectieve innerlijke dimensie (culturele en interpersoonlijke dynamieken, zoals waarden en normen en de manier waarop mensen zich verbonden voelen) en de collectieve uiterlijke dimensie (systemen en structuren waarin mensen functioneren, zoals sociale omgeving, organisaties, beleid en de werkomgeving).

➰ Zingeving en waarden. Reflecteren op wat belangrijk is in het leven. Wat geeft het leven betekenis? Het formuleren van een persoonlijke missie of visie die je richting en inspiratie biedt.

Daarnaast zijn de programma's vaak reactief van aard: ze richten zich op het repareren van symptomen, zoals burn-outsignalen of verminderde focus, in plaats van te werken aan het voorkomen van deze problemen door veerkracht en welzijn systematisch op te bouwen. Dit symptoomgerichte karakter maakt ze ineffectief op de lange termijn.

Welzijn in de "Trembling Twenties"

In de huidige tijd vragen werknemers meer van hun werk dan enkel een salaris. Ze willen betekenis, autonomie en een gezonde balans tussen werk en privé. Organisaties die hierin falen, worden geconfronteerd met een hoog verloop, een toename in ziekteverzuim en een verlies aan productiviteit. Preventie anno 2024 moet zich daarom richten op meer dan het individu; het moet een holistische aanpak zijn die zich ook uitstrekt naar de organisatiecultuur, leiderschap en werkstructuren.

Wat vraagt preventie echt?

Duurzaam welzijn vraagt om een geïntegreerde aanpak die verder gaat dan het aanbieden van losse trainingen. Het vereist dat werkgevers op meerdere niveaus investeren:

1. Cultuurverandering
   Een cultuur waarin welzijn centraal staat, begint bij authentiek leiderschap. Authentiek leiderschap houdt in dat leidinggevenden zichzelf beter leren kennen en hun eigen emotionele bagage verwerken, “hun rugzakje legen”. Wanneer zij dit doen, ontwikkelen zij meer zelfinzicht, openheid en empathie. Dit creëert een basis voor echte verbinding met collega's, omdat leiders beter in staat zijn om met oprechte aandacht naar anderen te luisteren, vertrouwen op te bouwen en een cultuur van veiligheid en welzijn te bevorderen. Zonder deze persoonlijke ontwikkeling blijven onbewuste blokkades en patronen van invloed op de communicatie en besluitvorming, wat de samenwerking en het welzijn in een team kan ondermijnen. Het is daarom essentieel dat leidinggevenden eerst aan zichzelf werken om een organisatiecultuur te creëren waarin iedereen kan floreren. Daarnaast moeten leiders het goede voorbeeld geven door grenzen te stellen, herstel te prioriteren en een veilige werkomgeving te creëren.

2. Systeemgerichte aanpak
   Werknemers functioneren binnen complexe systemen die niet alleen bestaan uit teams en organisatiestructuren, maar ook beïnvloed worden door persoonlijke en externe factoren. Deze bredere systemen omvatten bio-psycho-sociale en spirituele dimensies, zoals fysieke gezondheid, mentale weerbaarheid, sociale verbindingen en existentiële betekenis. Wanneer deze aspecten niet in balans zijn, kan dit het welzijn en de prestaties van werknemers negatief beïnvloeden. Het verbeteren van welzijn vraagt dus om een holistische benadering waarin deze dimensies worden meegenomen. Dit betekent voor de werkgever om werknemers de mogelijkheid te geven voor het volgen van trajecten gericht op persoonlijke en professionele groei. Hierdoor ontstaat ruimte voor functionele gezondheid. Dit resulteert in werknemers die niet alleen fysiek en mentaal beter functioneren, maar ook meer betrokken, productief en verbonden zijn met zowel het werk als hun eigen welzijn.

3. Langdurige begeleiding
   Verandering kost tijd. Het is essentieel dat werknemers worden ondersteund in hun groei door middel van langdurige nazorg en begeleiding die hen helpt om nieuwe inzichten te integreren in hun dagelijkse leven.

Werkgevers als aanjagers van maatschappelijke verandering

Werkgevers spelen een cruciale rol in het adresseren van de bredere uitdagingen van onze tijd. Het verhogen van veerkracht en welzijn binnen organisaties heeft niet alleen positieve effecten op de productiviteit, maar draagt ook bij aan een gezondere samenleving. In een tijd waarin psychische klachten en langdurig verzuim toenemen, kunnen organisaties het verschil maken door verder te kijken dan workshops en coaching en te kiezen voor een diepgaande transformatie.

Het is tijd dat werkgevers investeren in welzijn als een integraal onderdeel van hun strategie, in plaats van het te benaderen als een optionele randactiviteit. Alleen dan kunnen zij hun organisatie écht veerkrachtig maken in deze onrustige tijden.

Laten we de discussie openen: hoe kunnen we de balans herstellen tussen mens en werk? En hoe kunnen we samen bouwen aan duurzame oplossingen?

Gezonde groet,

Jeroen de Jong, PhD

Founder / Algemeen Directeur